Klemko - Licht op Historie
De beroemde molens van Kinderdijk – UNESCO Werelderfgoed en internationaal icoon van Nederland – vormen een bijzondere plek waar bezoekers letterlijk de geschiedenis in stappen.
Museummolen Nederwaard, gebouwd in 1738, behoort tot de negentien molens die het gebied rijk is. Deze specifieke molen werd vroeger ingezet om water van de ene boezem naar de andere te pompen. Tegenwoordig staat hij in dienst van de geschiedenis. Bezoekers krijgen er een levendig inkijkje in het leven en werk van de molenaars die hier eeuwenlang woonden en werkten.
Bij de recente renovatie van deze monumentale molen speelde verlichting een sleutelrol. Want hoe zorg je dat bezoekers veilig door de smalle trappen en donkere vertrekken kunnen bewegen, zonder afbreuk te doen aan het authentieke karakter? Het antwoord werd gegeven door Wemmers Installatietechniek en de Klemko Group.
Een uitdagend uitgangspunt
Peter van den Boogaard van Wemmers Installatietechniek legt uit dat er in de molen al ledverlichting aanwezig was. ‘Het ging om een eerste generatie leds. De kleurtemperaturen sloten niet meer aan bij de huidige generatie verlichting en bovendien werden veel details van de molen niet goed uitgelicht. Op sommige plekken, zoals bij de steile houten trappen en in donkere hoeken, was er bovendien gewoonweg te weinig licht.’
Omdat Wemmers eerder succesvol met Klemko had samengewerkt aan een vergelijkbaar project, was de keuze voor het bedrijf uit Soest met haar Lumiko verlichting snel gemaakt. Danny Miac van Klemko herinnert zich de eerste rondgang nog goed: ‘Je kunt zo’n project niet uitsluitend op papier uitwerken. Bij een standaard pand werkt een lichtplan prima, maar in een molen heb je zoveel variabelen. Denk aan donkere houtsoorten, lage plafonds en rookzolders waar vroeger vis en vlees werden gerookt. We hebben letterlijk per ruimte bekeken wat er nodig was en ter plekke verschillende armaturen getest.’
Historie respecteren, veiligheid waarborgen
Bij een monument als de Nederwaard is respect voor het origineel cruciaal. Van den Boogaard: ‘Waar kabels of armaturen in het zicht gemonteerd moesten worden, hebben we ze in de kleur van het hout of plafond mee laten schilderen. Je wilt dat het vakwerk en de constructie van de molen opvallen, niet de installatietechniek.’ Ook veiligheid speelde een grote rol. De molen telt meerdere steile trappen en smalle doorgangen waar jaarlijks duizenden bezoekers gebruik van maken. ‘We hebben de verlichting geïntegreerd met noodunits. Mocht de stroom uitvallen, dan blijven de armaturen minimaal drie uur functioneren. Zo blijft de vluchtweg altijd verlicht, ook bij calamiteiten,’ aldus Miac.
Maatwerk in elk detail
Het project vroeg dus om gedetailleerd maatwerk. Zo is bijvoorbeeld voor het verlichten van de binnenzijde van de kap, het draaibare dak van de molen, gebruik gemaakt van Lumiko trackspots. Hoe de wind ook waait, het houtwerk wordt altijd goed in het licht gezet. In de bewaard gebleven bedstedes is met subtiele spots gewerkt om de authentieke inrichting en de daar tentoongestelde klederdracht optimaal uit te lichten. ‘Projecten als dit zijn de krenten in de pap. Het was net als het bouwen van de molen echt handwerk: onze monteurs en de installateurs van Wemmers hebben samen de puntjes op de i gezet.’
Een trotse opdrachtgever
De Stichting Werelderfgoed Kinderdijk, beheerder van de molen, liet zich door de expertise van Wemmers en Klemko leiden. Het resultaat stemt zeer tevreden. Bezoekers ervaren nu een museummolen waarin de historie voelbaar blijft, maar die tegelijk veilig, toegankelijk en aantrekkelijk is uitgelicht. Miac besluit: ‘De grootste complimenten gaan wat mij betreft naar de monteurs. Uiteindelijk zijn zij het die met precisie en respect voor het monument het verschil maken.’
Een levend stukje werelderfgoed
Museummolen Nederwaard uit 1738 vertelt het verhaal van generaties molenaarsfamilies, onder wie de familie Hoek. In de molen woonden soms gezinnen met meer dan tien kinderen. Vandaag de dag stappen bezoekers diezelfde wereld binnen. Zwart-witfoto’s, originele gebruiksvoorwerpen en de machtige houten constructies nemen hen mee terug in de tijd. Dankzij de nieuwe verlichting is dat verhaal nu nog beter zichtbaar.
